Pressure zones and winds: Earth's breathing
മർദ്ദ മേഖലകളും കാറ്റുകളും: ഭൂമിയുടെ ശ്വാസോച്ഛ്വാസം
നാം ജീവിക്കുന്ന ഭൂമിയിൽ നിരന്തരം ചലിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന വായുവിന്റെ അദൃശ്യമായ ഒരു പുഴയുണ്ട്. അതാണ് കാറ്റ്. എന്തുകൊണ്ടാണ് കാറ്റ് വീശുന്നത്? ഇതിന്റെ ഉത്തരം ഭൂമിയിലെ വായുവിന്റെ മർദ്ദത്തിലുള്ള വ്യത്യാസങ്ങളാണ്. ഈ മർദ്ദ വ്യത്യാസങ്ങൾ രൂപപ്പെടുത്തുന്ന ആഗോള മർദ്ദ മേഖലകളെയും അതിലൂടെ ഉണ്ടാകുന്ന കാറ്റുകളെയും നമുക്ക് പരിചയപ്പെടാം.
എന്താണ് വായുമർദ്ദം?
ഭൂമിയുടെ ഉപരിതലത്തിൽ വായു ചെലുത്തുന്ന ഭാരത്തെയാണ് വായുമർദ്ദം (Air Pressure) എന്ന് പറയുന്നത്. താപം കൂടുമ്പോൾ വായു വികസിച്ച് മുകളിലേക്ക് ഉയരുന്നു. ഇത് ന്യൂനമർദ്ദത്തിന് (Low Pressure) കാരണമാകുന്നു. എന്നാൽ താപം കുറയുമ്പോൾ വായു തണുത്ത് താഴേക്ക് വരുന്നു, ഇത് ഉച്ചമർദ്ദത്തിനും (High Pressure) കാരണമാകുന്നു. ഈ മർദ്ദ വ്യത്യാസമാണ് കാറ്റുകൾക്ക് അടിസ്ഥാനം. കാറ്റ് എപ്പോഴും ഉച്ചമർദ്ദ മേഖലയിൽ നിന്ന് ന്യൂനമർദ്ദ മേഖലയിലേക്കാണ് വീശുന്നത്.
ആഗോള മർദ്ദ മേഖലകൾ (Global Pressure Belts)
സൂര്യപ്രകാശത്തിന്റെ ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകൾ കാരണം ഭൂമിയുടെ ഉപരിതലത്തിൽ ഏഴ് പ്രധാന മർദ്ദ മേഖലകൾ രൂപപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
1. മധ്യരേഖാ ന്യൂനമർദ്ദ മേഖല (Equatorial Low-Pressure Belt)
ഭൂമധ്യരേഖയ്ക്ക് 5° വടക്കും തെക്കുമായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. വർഷം മുഴുവൻ സൂര്യരശ്മി ലംബമായി പതിക്കുന്നതിനാൽ ഇവിടെ അതിയായ ചൂടാണ്. വായു ചൂടുപിടിച്ച് മുകളിലേക്ക് ഉയരുന്നതിനാൽ ഇവിടെ ന്യൂനമർദ്ദം രൂപപ്പെടുന്നു. കാറ്റുകൾ ദുർബലമായ ഈ മേഖലയെ "നിർവാത മേഖല" (Doldrums) എന്നും വിളിക്കുന്നു.
2. ഉപോഷ്ണ ഉച്ചമർദ്ദ മേഖലകൾ (Subtropical High-Pressure Belts)
ഉത്തരാർദ്ധഗോളത്തിലും ദക്ഷിണാർദ്ധഗോളത്തിലും 30° അക്ഷാംശങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു. മധ്യരേഖയിൽ നിന്ന് ഉയർന്ന വായു തണുത്ത് താഴേക്ക് പതിക്കുന്ന സ്ഥലമാണിത്. അതിനാൽ ഇവിടെ ഉച്ചമർദ്ദം അനുഭവപ്പെടുന്നു. ശാന്തമായ ഈ മേഖല "കുതിര അക്ഷാംശം" (Horse Latitudes) എന്നറിയപ്പെടുന്നു.
3. ഉപധ്രുവീയ ന്യൂനമർദ്ദ മേഖലകൾ (Subpolar Low-Pressure Belts)
ഇരു അർദ്ധഗോളങ്ങളിലും 60° അക്ഷാംശങ്ങളിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഭൂമിയുടെ ഭ്രമണം കാരണം ഇവിടുത്തെ വായു മുകളിലേക്ക് ചിതറിപ്പോകുന്നതിനാൽ ന്യൂനമർദ്ദം രൂപപ്പെടുന്നു.
4. ധ്രുവീയ ഉച്ചമർദ്ദ മേഖലകൾ (Polar High-Pressure Belts)
ധ്രുവങ്ങളിൽ (90° അക്ഷാംശം) അതികഠിനമായ തണുപ്പായതിനാൽ വായു തണുത്ത് താഴേക്ക് വരുന്നു. ഇത് സ്ഥിരമായ ഉച്ചമർദ്ദത്തിന് കാരണമാകുന്നു.
പ്രധാന ആഗോളവാതങ്ങൾ (Planetary Winds)
മർദ്ദ മേഖലകൾക്കിടയിൽ വർഷം മുഴുവൻ സ്ഥിരമായി വീശുന്ന കാറ്റുകളാണ് ആഗോളവാതങ്ങൾ. ഭൂമിയുടെ ഭ്രമണം മൂലമുള്ള കോറിയോലിസ് പ്രഭാവം (Coriolis Effect) കാരണം ഈ കാറ്റുകൾക്ക് ദിശാ വ്യതിയാനം സംഭവിക്കുന്നു. ഉത്തരാർദ്ധഗോളത്തിൽ വലത്തോട്ടും ദക്ഷിണാർദ്ധഗോളത്തിൽ ഇടത്തോട്ടും കാറ്റുകൾ വ്യതിചലിക്കുന്നു.
സ്ഥിരവാതങ്ങൾ (Permanent Winds)
- വാണിജ്യവാതങ്ങൾ (Trade Winds): ഉപോഷ്ണ ഉച്ചമർദ്ദ മേഖലകളിൽ നിന്ന് മധ്യരേഖാ ന്യൂനമർദ്ദ മേഖലയിലേക്ക് വീശുന്ന കാറ്റുകളാണിവ. പഴയകാലത്ത് പായ്ക്കപ്പലുകളിലെ വാണിജ്യത്തിന് സഹായകമായതിനാലാണ് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്.
- പശ്ചിമവാതങ്ങൾ (Westerlies): ഉപോഷ്ണ ഉച്ചമർദ്ദ മേഖലകളിൽ നിന്ന് ഉപധ്രുവീയ ന്യൂനമർദ്ദ മേഖലകളിലേക്ക് വീശുന്നു. ഇവ പടിഞ്ഞാറ് ദിശയിൽ നിന്നാണ് വരുന്നത്.
- ധ്രുവീയ പൂർവവാതങ്ങൾ (Polar Easterlies): ധ്രുവീയ ഉച്ചമർദ്ദ മേഖലകളിൽ നിന്ന് ഉപധ്രുവീയ ന്യൂനമർദ്ദ മേഖലകളിലേക്ക് വീശുന്ന ശീതക്കാറ്റുകളാണിവ.
ഉപസംഹാരം
സൗരോർജ്ജം, ഭൂമിയുടെ ഭ്രമണം, വായുവിന്റെ മർദ്ദ വ്യത്യാസങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം ചേർന്നൊരുക്കുന്ന ഒരു മഹത്തായ സംവിധാനമാണ് ആഗോള മർദ്ദ മേഖലകളും കാറ്റുകളും. ഭൂമിയിലെ താപനിലയെ സന്തുലിതമാക്കുന്നതിലും കാലാവസ്ഥയെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിലും ഈ പ്രതിഭാസങ്ങൾ നിർണായക പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഭൂമിയുടെ ഈ ആഗോള സംചരണ വ്യവസ്ഥയെ മനസ്സിലാക്കുന്നത് നമ്മുടെ ഗ്രഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്.
No comments: